Το «top 10» των αρχαιολογικών ανακαλύψεων του 2011

Ένα από τα πρώτα κτίρια του κόσμου ανακαλύφθηκε στην Ιορδανία. Στη Σκοτία ήρθε στο φως σκάφος 1000 ετών με την ταφή ενός Βίκινγκ. Ενώ επιστήμονες ανασύνθεσαν ψηφιακά μία σχολή Ρωμαίων μονομάχων. Το «Top 10» των αρχαιολογικών ανακαλύψεων της χρονιάς που πέρασε, όπως καταγράφονται από το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Archaeology», περιλαμβάνει έρευνες, γεγονότα, ακόμη και την επισήμανση των επιπτώσεων που είχε για τα μνημεία ο πόλεμος στη Λιβύη, ο πολιτικός και κοινωνικός αναβρασμός στην Αιγύπτο, την Τυνησία και τη Συρία κατά το 2011.
Απούσα ωστόσο από αυτήν τη λίστα είναι η Ελλάδα και η Κύπρος, όχι απαραίτητα λόγω έλλειψης αρχαιολογικής δραστηριότητας, αλλά ίσως και εξαιτίας ελλιπούς ενημέρωσης. Εξάλλου, όπως και το ίδιο το περιοδικό επισημαίνει, ο κατ΄ εξοχήν λόγος για τον οποίο θα μείνει στην ιστορία το 2011 είναι η πολιτική και οικονομική κρίση στον κόσμο. Χωρίς αυτό να σημαίνει, βέβαια, ότι οι αρχαιολόγοι και άλλοι επιστήμονες σταμάτησαν να εργάζονται και να παρουσιάζουν έργο. Οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας, για παράδειγμα, στην αρχαιολογία ανοίγουν νέες δυνατότητες τόσο στην έρευνα πεδίου όσο και στη μελέτη των ευρημάτων για την εξαγωγή ακριβέστερων συμπερασμάτων.
Στο «Top 10» του «Archaeology», λοιπόν, περιλαμβάνονται, χωρίς αξιολογική σειρά πάντως, τα εξής γεγονότα:

- Ταφή Βίκινγκ σε πλοίο, που ήρθε στο φως σε εξαιρετικά καλή κατάσταση στο Άρνταμούρχαν της Σκοτίας (η πρώτη επί βρετανικού εδάφους). Ο νεκρός ήταν ένας υψηλόβαθμος πολεμιστής που είχε ταφεί με τα όπλα του, ένα ξίφος με ασημένια λαβή, ασπίδα, δόρυ, τσεκούρι, αλλά και κέρατο πόσεως.

- Αποκάλυψη κτιρίου της Νεολιθικής Εποχής στο Ουάντι Φαϊνάν της Ιορδανίας. Χρονολογείται 11.700 χρόνια πριν από σήμερα, έχει σχήμα οβάλ και ήταν κατασκευασμένο από λάσπη. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι περιβάλλεται από δύο αναβαθμούς που θυμίζουν κατασκευή αμφιθεάτρου, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία, είχε στέγη που κάλυπτε ένα μέρος του. Το κτίριο μπορεί να χρησιμοποιείτο περιοδικά από μικρές ομάδες ατόμων για την επεξεργασία προϊόντων όπως το κριθάρι και το φιστίκι, ή για συναθροίσεις.

- Οι ερευνητικές εξελίξεις σχετικά με την αναζήτηση υπολειμμάτων δέρματος σε απολιθωμένα κατάλοιπα του Australopithecus sediba, που ανακαλύφθηκαν στη Μάλαπα της Νότιας Αφρικής. Τα κατάλοιπα είναι 2,2 εκατομμυρίων ετών και ένα λεπτό στρώμα ορυκτών που εντοπίσθηκε πάνω τους, θεωρείται ότι θα μπορούσε να είναι τα κατάλοιπα δέρματος. Η έρευνα δεν έχει καταλήξει ωστόσο ακόμη σε οριστικά συμπεράσματα.

- Αποκάλυψη των αρχαιότερων εξημερωμένων σκύλων στο Πρεντμόστι της Τσεχίας. Πρόκειται για τη δημοσίευση μελέτης η οποία αναφέρεται σε τρία κρανία σκύλων, που χρονολογούνται περί τα 31.500 χρόνια πριν και παρουσιάζουν χαρακτηριστικά, που τα διαχωρίζουν από τον πρόγονό τους τον λύκο. Πρόκειται για μικρότερο και ευρύτερο ρύγχος, και ευρύτερο χώρο για τον εγκέφαλο. Οι ερευνητές, ώς πρόσφατα, θεωρούσαν ότι η εξημέρωση του σκύλου έγινε πριν από 14.000 χρόνια.

- Αποκάλυψη σπάνιας ταφής γυναίκας, που ήταν ηγεμόνας των Μάγια στο Νακούμ της Γουατεμάλας. Ο νεκρικός θάλαμος βρέθηκε κάτω από έναν άλλον και ήταν ανέγγιχτος -παραδόξως- από αρχαιοκάπηλους. Η γυναίκα έφερε δύο αγγεία στην κορυφή του κεφαλιού και η ταφή της συνοδευόταν από πολύτιμα αντικείμενα. Τόσο η ποιότητα του τάφου όσο και η θέση στην οποία βρέθηκε δείχνουν ότι χρησιμοποιείτο για άτομα βασιλικής καταγωγής επί μισή χιλιετία.

- Ψηφιακή ανασύνθεση του «Γυμνασίου μονομάχων», που βρέθηκε στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη Καρνούντουμ στην Αυστρία, από διεθνή ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου Ludwig Boltzmann για Αρχαιολογική Έρευνα και την Εικονική Αρχαιολογία.
Σ΄ αυτήν την πόλη, η οποία είχε κάποτε 50.000 κατοίκους και σήμερα είναι ένα τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο, έχει ανακαλυφθεί το τέταρτο σε μέγεθος στον κόσμο σχολείο για μονομάχους του 4ου μ.Χ. αιώνα. Είναι ένα κλειστό συγκρότημα με εσωτερική αυλή, κυκλικό χώρο προπόνησης, χώρους διαμονής και νεκροταφείο, ενώ οι εικόνες υψηλής ανάλυσης που συλλέχθηκαν από την έρευνα του GPR δείχνουν υποδαπέδια θέρμανση, κολυμβητικές δεξαμενές και μονοπάτια.
Επιπλέον, με τη βελτιωμένη τεχνολογία που αναπτύχθηκε, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τη ζωή των μονομάχων μέσα σ΄ αυτό.

- Αποκάλυψη υπολειμμάτων γεύματος σε κινεζικές ταφές στις επαρχίες Σαανξί και Ξινγκιάνγκ. Η παλαιότερη σούπα του κόσμου είναι 2000 ετών, η συγκεκριμένη μάλιστα που βρέθηκε σε αγγεία ήταν σούπα σκύλου. Η δεύτερη -2400 ετών αυτή- ήταν νουντλς από κεχρί.

- Πόλεμος και εθνογένεση μέσα από την ανασκαφή προκολομβιανών εγκαταστάσεων στο Ταράκο, στην άκρη της λίμνης Τιτικάκα του Περού. Η έρευνα έδειξε ότι η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων μπορεί σίγουρα να είναι μια πορεία προς την επιτυχία, μερικές φορές όμως μία οργανωμένη σύγκρουση μπορεί να αποβεί περισσότερο αποτελεσματική στην απόκτηση πόρων!

- Αποκάλυψη του φαλαινοθηρικού «Δύο Αδέλφια», που βυθίστηκε το 1823 στη Χαβάη. Το πλοίο κατέχει ξεχωριστή θέση στη λογοτεχνική ιστορία, γιατί καπετάνιος του ήταν ο σκληροτράχηλος Τζόρτζ Πόλαρντ Τζούνιορ. Το πρώτο πλοίο του Πόλαρντ, το «Έσεξ», εμβολίσθηκε και βυθίστηκε από μία φάλαινα φυσητήρα, παρέχοντας έμπνευση στον Χέρμαν Μέλβιλ για τη δημιουργία του περίφημου έργου του «Μόμπι Ντικ».

- Η «Αραβική Άνοιξη» και οι επιπτώσεις της στα μνημεία της Αιγύπτου, της Τυνησίας, της Συρίας και της Λιβύης. Καταγραφή των καταστροφών και λεηλασιών στις χώρες αυτές, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό λόγω των αναταραχών και των ελάχιστων πληροφοριών. Όπως είναι γνωστό, αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία της Αιγύπτου λεηλατήθηκαν, τον περασμένο Σεπτέμβρη λεηλασίες έγιναν πόλη των Σελευκιδών Απάμεια της Συρίας, ενώ πολλά μνημεία σ΄ αυτές τις χώρες έχουν υποστεί ζημιές από τις πολεμικές επιχειρήσεις.

Πηγή: http://www.sigmalive.com/simerini/world/epikairotita/447980